تجزیه و تحلیل کمی زمانی اپیدمی های بلایت فوزاریومی سنبله گندم

به منظور ارائه مد ل های مناسب برای پیش بینی روند پیشرفت زمانی بیماری بلایت فوزاریومی سنبله گندم ناشی از قارچ fusarium graminearum، بررسی های اپیدمیولوژیک در قالب آزمایشات مزرعه ای طی دو سال متوالی (81-1380 و 82-1381) در ایستگاه عراقی محله گرگان و با استفاده از ارقام فلات، تجن، زاگرس و یک لاین مقاوم (لیرا) اجرا گردید. روند توسعه بیماری نسبت به زمان با محاسبه شاخص بیماری (disease index) و با استفاده از مدل های اپیدمیولوژیکی مورد بررسی قرار گرفت. مناسب بودن مدل ها با استفاده از فاکتور ضریب تبیین مدل (r2)و آماره های مربوط به خطای باقیمانده ها شامل حداکثر خطا (me) ، میانگین ریشه دوم خطا (rmse)، ضریب تبیین خطا (cd) ، کارآیی مدل سازی (ef) و ضریب باقی مانده (crm)بررسی گردید. پیشرفت بیماری در شرایط زیر سیستم مه پاش با عنایت به آماره های یاد شده، در ارقام فلات، تجن و زاگرس با مدل لوگ-لوجستیک بهتر قابل تبیین بود. در لاین مقاوم بیماری پیشرفت قابل ملاحظه ای نداشت. در شرایط خارج سیستم مه پاش با اسپورپاشی، در ارقام فلات و زاگرس مدل لوجستیک به ترتیب با ضریب تشخیص 86/0 و 91/0 بهترین مدل شناخته شد. در رقم تجن، مدل لوگ-لوجستیک با 84/0=r2 بعنوان مدل برتر معرفی شد. در این آزمایشات برای لاین مقاوم، مدل لوگ-لوجستیک با 79/0=r2 بهترین مدل تشخیص داده شد. در مجموع با بکارگیری شاخص های آماری مذکور برای مقایسه مدل های مورد مطالعه معلوم شد که مدل های لوجستیک و لوگ-لوجستیک مناسب ترین مدل ها در توصیف روند پیشرفت بیماری تحت شرایط خارج و زیر سیستم مه پاش می باشند. این اولین گزارش در خصوص ارزیابی مدل های پیشرفت زمانی بیماری ها با استفاده از پارامترهای آماری مذکور می باشد. نتایج این پژوهش در مقایسه با تحقیقات مشابه در مورد همین بیماری، اهمیت کاربرد چنین شاخص هایی را در تشخیص صحیح مدل ها نشان می دهد.